دیزآرتری چیست و چگونه با گفتاردرمانی قابل درمان است؟

ما برای صحبت کردن به عضلات زیادی نیاز داریم. عضلات صورت، لب‌ها، زبان و گلو و همچنین عضلات تنفسی در صحبت کردن ما دارای نقش هستند و در صورتی که این عضلات به هر دلیلی آسیب ببینند صحبت کردن ما دچار مشکل خواهد شد. بیماری دیزآرتری یکی از اختلالات حرکتی گفتار است که به دلیل تغییر نحوه عملکرد عضلات مؤثر در صحبت کردن ایجاد می‌شود. این مشکل می‌تواند به دلیل آسیب‌های عصبی و یا مغزی ایجاد شود.

دیزآرتری می‌تواند همراه با مشکلات گفتاری دیگر باشد. این مشکل می‌تواند در کودکان و بزرگسالان ایجاد شود و طیفی از خفیف تا شدید را در بر گیرد. در این مطلب قصد داریم همه چیز را درباره دیزآرتری، درمان دیزآرتری و مواردی مربوط به آن که لازم است بدانید بررسی کنیم. با ما همراه باشید.

درمان تخصصی دیزآرتری در کمترین زمان

اختلال دیزآرتری چیست؟

همان طور که اشاره کردیم دیزآرتری یک اختلال حرکتی مربوط به عضلات گفتاری است که شکل‌دهی و تلفظ کلمات را دشوار می‌کند. در طی این بیماری در واقع آسیب به سیستم عصبی شما مانع از کنترل کامل قسمت‌هایی از بدن شما که گفتار را کنترل می‌کنند، مانند زبان، حنجره و فک، می‌شود. دیزآرتری صحبت کردن را به گونه‌ای که دیگران بتوانند شما را بفهمند، دشوار می‌کند.

 

اختلالات گفتاری مرتبط با دیزآرتری چیست؟

اختلالات گفتاری دارای انواع مختلفی هستند. همچنین ممکن است چندین مورد از این اختلالات به طور همزمان فرد را درگیر کنند.

آپراکسی یکی از اختلالات گفتاری است که در آن مغز شما در گفتن نحوه حرکت به عضلات شما مشکل دارد. آفازی یکی دیگر از اختلالات گفتاری است که در آن شما نمی‌توانید به راحتی افکار خود را برای دیگران توضیح دهید و یا در درک درست چیزی که دیگران می‌گویند مشکل دارید. این موارد در کنار اختلال دیزآرتری جزو مهمترین اختلالات گفتاری می باشند. درمان دیزآرتری و اختلالات دیگری که گفتیم، با گفتار درمانی تا حد زیادی امکان پذیر می باشد.

انواع دیزآرتری کدام‌اند؟

در اختلال دیزآرتری ممکن است قسمت‌های مختلفی از دستگاه عصبی مرکزی و محیطی آسیب ببینند. بسته به قسمتی از دستگاه عصبی که درگیر می‌شود دیزآرتری می‌تواند شش نوع مختلف داشته باشد که شامل موارد زیر هستند:

دیزآرتری شل

در این نوع از دیزآرتری نورون‌های حرکتی تحتانی که بخشی از سیستم عصبی محیطی فرد هستند آسیب می‌بینند. این نوع از دیزآرتری باعث می‌شود که صحبت کردن فرد تو دماغی و گرفته به نظر برسد.

دیزآرتری اسپاستیک

در این نوع از دیزآرتری سیستم عصبی مرکزی فرد آسیب می‌بیند و نورون‌های بالایی در یک یا هر دو طرف مغز فرد آسیب می‌بینند. این نوع از دیزآرتری باعث می‌شود صحبت کردن فرد کشیده یا خشن به نظر برسد.

دیزآرتری آتاکسیک

مخچه بخشی از مغز است که مسئول کنترل حرکات است. در این نوع از دیزآرتری مخچه فرد آسیب می‌بیند و ممکن است در تلفظ مصوت‌ها و صامت‌ها مشکل داشته باشد. همچنین هنگام صحبت کردن، در تأکید بر قسمت‌های صحیح کلمه مشکل داشته باشد.

دیز‌آرتری هیپوکینتیک

در این نوع از دیزآرتری بخشی از مغز فرد به نام گانگلیون‌های پایه آسیب می‌بینند. این در واقع بخشی از مغز است که به حرکت عضلات کمک می‌کند.
دیزآرتری هیپوکینتیک با گفتار آهسته، یکنواخت و با صدای سفت همراه است.

دیز‌آرتری هیپرکینتیک

این نوع از دیزآرتی نیز گانگلیون‌های پایه را در فرد تحت تأثیر قرار می‌دهد. تفاوت این نوع از دیزآرتری با نوع هیپوکینتیک این است که این نوع از دیزآرتری با گفتار سریع و غیرقابل پیش‌بینی همراه است.

دیزآرتری مختلط

این نوع که رایج‌ترین نوع دیزآرتری است ترکیبی از چندین نوع دیگر است. دیزآرتری مختلط به دلیل اینکه ترکیبی از چندین نوع دیگر است اختلال دشوارتری نیز می باشد.

 

علائم دیزآرتری چیست؟

در صورتی که به دیزآرتری مبتلا باشید ممکن است هر یک از علائم زیر را تجربه کنید.

1. نامفهوم صحبت کردن یا زمزمه کردن هنگام صحبت کردن
2. خیلی سریع یا آهسته‌تر از حد معمول صحبت کردن
3. آرام‌تر یا بلندتر از حد معمول صحبت کردن
4. صدای گرفته، خشن، کشیده، نفس‌گیر، تو دماغی، رباتیک یا یکنواخت
5. به جای جملات کامل، به صورت کوتاه و بریده بریده با مکث‌های متعدد صحبت کردن
6. در برخی از موارد ممکن است با اختلال بلع (دیسفاژی) نیز رو به رو شوید.

 

دیس‌آرتری چرا به وجود می‌آید؟

همان طور که اشاره کردیم دیس‌آرتری به دلیل درگیری مغز و اعصاب ایجاد می‌شود. این می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و می‌تواند در بدو تولد ایجاد شود و یا بعد از آسیب‌های مختلف رخ دهد. برخی از علت‌های شایع دیس‌آرتری شامل موارد زیر هستند.

• اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS یا بیماری لو گریگ)
• تومور‌های مغزی
• فلج مغزی
• زوال عقل
• بیماری هانتینگتون
• بیماری لایم
• مولتیپل اسکلروزیس (MS)
• دیستروفی عضلانی
• MS
• بیماری پارکینسون
• سکته مغزی
• آسیب مغزی تروماتیک
• ضربه به صورت یا دهان
• ضربه به سر، گردن، زبان و حنجره

عوارض دیس‌آرتری چیست؟

دیسآرتری می‌تواند در صحبت کردن شما اختلال ایجاد کند. این می‌تواند باعث ایجاد فشار در موقعیت‌های اجتماعی مانند محل کار، مدرسه و… شود. اگر دارای اختلال دیس‌آرتری هستید جای نگرانی نیست چرا که درمان دیس‌آرتری با گفتاردرمانی امکان پذیر است. با خدمات گفتاردرمانی کلینیک رهام واقع در تهرانپارس، شما می توانید مشاوره و درمان دیس‌آرتری را دریافت کنید و در مسیر بهبود و درمان قرار بگیرید.

 

دیزآرتری چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص دیزآرتری پزشک سابقه شما را بررسی می‌کند و ممکن است یک معاینه فیزیکی انجام دهد. همچنین پزشک ممکن است توانایی شما در هماهنگی تنفس، صدا و کیفیت صدای شما را بررسی می‌کنند. و توانایی شما در حرکت لب‌ها، زبان و صورت را بررسی کنند تا میزان شدت دیزآرتری را در شما تشخیص دهند.

 

برای تشخیص دیزآرتری از چه آزمایش‌هایی استفاده می‌شود؟

برای تشخیص دیزآرتری ممکن است پزشک از آزمایش‌های مختلفی استفاده کند که شامل موارد زیر هستند:

1. MRI  یا سی‌تی‌اسکن مغز

2. الکتروانسفالوگرام (EEG)

3. الکترومیوگرافی

4. نمونه‌برداری از مایع نخاعی (پونکسیون کمری)

 

دیزآرتری چگونه درمان می‌شود؟

درمان اصلی دیزآرتری با گفتاردرمانی انجام می‌شود. گفتاردرمانگر با بهره‌گیری از تکنیک‌ها و تمرینات هدفمند، به بهبود وضوح گفتار و توانایی برقراری ارتباط فرد کمک می‌کند. همچنین، خانواده نقش مهمی در پشتیبانی از درمان دارند. گفتاردرمانی می‌تواند در زمینه‌های زیر مؤثر باشد:

1. تمریناتی برای تقویت زبان، لب‌ها و عضلات فک

2. استراتژی‌هایی برای بلندتر صحبت کردن، مانند نفس کشیدن کامل‌تر قبل از صحبت کردن

3. استراتژی‌هایی برای واضح‌تر صحبت کردن، مانند آهسته کردن گفتار و استفاده عمدی از عضلات خاص برای تشکیل صدا‌ها و کلمات

4. تکنیک‌های ارتباط غیرکلامی، مانند حرکات یا نوشتن

 

آیا می‌توان از دیزآرتری پیش‌گیری کرد؟

اگرچه نمی‌توان صد در صد از این بیماری پیشگیری کرد اما می‌توان با انجام برخی از اقدامات احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش داد. برخی از این اقدامات شامل داشتن رژیم غذایی سالم است که می‌تواند خطر ابتلا به فشارخون بالا، دیابت و بیماری‌های عروق کرونر قلبی و بالطبع دیزآرتری را نیز کاهش می‌دهد.

دیزآرتری درمان می‌شود؟

درمان دیزآرتی به علت ایجاد آن بستگی دارد. اگر این بیماری ناشی از مصرف دارو‌ها باشد به طور معمول با قطع دارو درمان می‌شود. در کنار آن گفتار درمانی نیز کمک بسیار زیادی برای رفع اختلال دیزآرتری می کند. دقت داشته باشید که اگر کودک شما دچار اختلال دیزآرتری شده است، کارشناسان گفتار درمانی می توانند با استفاده از تکنیک های تخصصی و در قالب بازی درمانی تا حد بسیار زیادی مشکل کودک شما را حل کنند.

 

گفتاردرمانی چگونه به درمان دیزآرتری کمک می‌کند؟

گفتاردرمانی از طریق تکنیک‌های زیر می‌تواند به بهبود دیزآرتری کمک کند:

تقویت عضلات گفتاری

انجام تمریناتی برای قوی‌تر کردن عضلات فک، زبان و لب‌ها برای بهبود تلفظ و شکل‌دهی کلمات و افزایش هماهنگی عضلات در هنگام صحبت کردن.

تنظیم سرعت گفتار

کمک به آهسته‌تر یا روان‌تر صحبت کردن برای بهبود فهم گفتار.

کنترل تنفس

آموزش تکنیک‌هایی برای استفاده مؤثرتر از هوای بازدم هنگام صحبت کردن.

بهبود وضوح گفتار

تمرین برای تأکید صحیح روی هجاها و کلمات و استفاده‌ی آگاهانه از عضلات خاص جهت تولید واضح‌تر صداها و کلمات.

استفاده از روش‌های ارتباط غیرکلامی

بهره‌گیری از اشاره، حرکات بدن یا نوشتن به‌عنوان راه‌های مکمل برای برقراری ارتباط و آموزش این روش‌ها به خانواده و اطرافیان جهت تعامل بهتر با فرد مبتلا.

استفاده از ابزارهای کمکی

مانند دستگاه‌های گفتار مصنوعی در مواردی که دیزآرتی شدید است.

آموزش خانواده و دوستان

ارائه‌ی تکنیک‌هایی به خانواده برای تمرین و تقویت مهارت‌های گفتاری در منزل و افزایش ماندگاری و اثربخشی نتایج درمان از طریق مشارکت فعال خانواده.

همکاری چندرشته‌ای در صورت نیاز

ارجاع به پزشک یا سایر متخصصان در صورت وجود مشکلات تنفسی، صوتی یا ساختاری ترکیب درمان‌های پزشکی و گفتاردرمانی برای رسیدن به نتایج مطلوب.

مدت زمان درمان دیزآرتری چقدر است؟

مدت زمان لازم برای درمان دیزآرتری به شدت اختلال و علت ایجاد آن بستگی دارد. افرادی که دیزآرتری خفیف دارند ممکن است با چند ماه تمرین بهبود یابند، اما در موارد شدیدتر ممکن است درمان طولانی‌مدت نیاز باشد. در نتیجه، گفتار درمانی یکی از مؤثرترین روش‌ها برای درمان دیزآرتری است. مراجعه زودهنگام به یک متخصص گفتار و زبان می‌تواند روند بهبود را تسریع کند.

دیزآرتری چه قدر شایع است؟

این بیماری در افرادی که دارای سابقه ابتلا به برخی از بیماری‌های عصبی هستند رایج‌تر است. این بیماری‌ها شامل موارد زیر می‌باشند.

• اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)
• مولتیپل اسکلروزیس (MS)
• بیماری پارکینسون
• سکته مغزی
• آسیب مغزی تروماتیک

 

جمع‌بندی

دیزآرتری یک مشکل و اختلال صحبت است که بسیاری از افراد را درگیر می‌کند. این بیماری می‌تواند طیفی از خفیف تا شدید را در بر گیرد و کودکان تا بزرگسالان را درگیر کند. برای درمان این بیماری از گفتاردرمانی استفاده می‌شود. گفتاردرمانی رهام، واقع در تهرانپارس تا حد زیادی می‌تواند به شما کمک کند تا مشکلات خود در صحبت کردن را کنترل کنید. همچنین متخصص گفتاردرمانگر می‌تواند با توصیه‌هایی که به خانواده شما ارائه می‌دهد به خانواده شما کمک کند تا بهتر با شما ارتباط برقرار کنند.